I Qırım Ziyalılar İftar Aqşamında Muhammed Ali Sulaymanov’un qonuşması
Urmetli ziyalılarımız ve saygıdeğer iş adamlarımız! Sevgili musafirler!
Sizlerni 11 aynıñ Sultanı olğan muqaddes Ramazan ayınen hayırlayım! Ve davetimizge icabet etkeniñiz içün eñ içten teşekkürlerimni bildirem.
Hoş keldiñiz, sefalar ketirdiñiz!
Biz bugün iş adamı ve ziyalılarnı bir yerde topladıq, ne içün mı dep sorarsıñız? Çünki biz bir toy, dügün, bir maneviy evlilik peşindemiz. Bu da maarif-ilim erbaplarınıñ ticaret dünyası ile olacaq evliliği. Ve eğer biz bunı yapıp olsaq elimiznı kimse bükemez.
Ve böyle olsa bizim ilim adamımız zengin ve küçlü, İş adamımız ise aydın ve yüksek mefküreli olır ve daima dünya çapında tüşünir. Dünya çapında tüşüngen insan veya millet ise dünya çapında iş yapar. İşte o vaqıt biz araştırma ve keşif ruhlu yeni nesil ziyalılarnı yetiştirirmiz ve dünya milletler arasında şanlı ecdadımızğa lâyıq bir yer alırmız!
Ama bizlerge praktik ilim ve kreatif yaqlaşım kerek. Bu mevzuda kelişmiş ülkeler kibi düşunmemiz kerek – ilim ihtiyaçlarınıñ neticesıdır! Ve insana fayda bermegen ilim manasızdır. Buna ispat olaraq Peygamber Efendimiz’nıñ hadisi yeter: ‘Fayda bermegen ilimden Allaha sığınırım!’ – dep, ayttı Efendiler Efendisi (SAS)
Ve kimse ‘Şimdi krizis zamanı, qıyın vaqıt’ demesin! Asıl işler, ilerlemeler ve ogge ketmeler her vaqıt zor zamanlarda yapılğan ve tam tersine rahat ve keyif zamanlarda ise milletler ve devletler arqağa ketken. Bu Allahnıñ vaaz etken bir qanunıdır! Tekvini emiridir!
Krizisler ise qaydan çiqar bilesiniz mi? Aslında eki kriz bar: biri dışarda etrafımızda, biri ise içimizde. Asıl qorqunçlı olğan da ekincisi! O birinci başında doğar, son bir astalıq kibi yuregi qaplar ve en sonunda eli-ayağı bağlar. İnsanı hasta eder.
İşte muim olğan bu iç krizise qapılmamaq, yoqsa dış krizisler bir MERDİVENDİR. Biri iner, biri miner o merdivene. Her krizis yeni bankrot ve milyonerleri meydana ketirir hem ticarette, hem ilimde hem de içtimai ayatta.
Kimse umudunu kesmesi, çünkü umudu kesmek – pek büyük günahtır! Ebet, asıl mesele hiç bir vaqıt, ne olsa olsun ümütsizlikke tüşmemek, şevk, eyecan ve mertlikni bıraqmamaq, özün, yaqınların, millet, vatan ve insanlıq içün çalışmaq! Sabırnen, aqılnen ve sevginen yolğa devam etmek.
Her millet bir çiçek olğan bu gül bahçesi Qırımda biz de bir bahçivan olayıq ve o milletlerge hızmet etip, olarnı muhafaza eteyık. Ve eminim ki, bir vaqıt kelecek, bütün milletler bunı taqdir nen yad etecekler!
Aramızda farqlı tüşünce olabilir, asıl mühim olğan büyük şeylerde bir olayıq ve bizlerni birleştirgen ğayelerni, ulviy mefkürelerni yukselteyik, bular da ilim, edebiyat, sanat ve milliy inkişaftır!
Hiç kimsege ve hiç birşeyge baqmadan sahip çıqayıq milliy değerlerimizge!
Biz ki iş adamları ilim erbapları ve ocalarımıznı tek lafta değil işte qorçalamamız kerek, çünki olar ve olarnıñ yapqan işleri bizim keleceğimizdir! Çünki milliy ilmi, sanatı, maarifi ve ğayesi olmağan bir millet – olsa olsa bir qoyun sürüsüdür ve olarnıñ başlarında hep yabancı çobanlar oyun oynar!
Ve o milletniñ milliy ticareti de olmaz, iş adamları da küz mevsiminde yelniñ alıp uçurğan quruğan yapraqlarğa beñzer ne qadar zengin olsalar bile. Çünki oyle vaqıtlar ola ki, zenginlik de bir şeyge yaramay, arqanda milletin olmasa.
Ve balaçıqlarımıznıñ aşına, urbasına ve oquşına para nasıl ayırsaq, miliy maarif, ilim ve sanatımızğa da öyle ayırmamız kerek. Çünki eğer 21 yuzyılğa yaraşır alim ve oca yetiştiremezsek, dünyağa ayaq uyduramazmız! Ve hep arqada qalırmız.
Emin olunuz ki bir millet ticaretinden, urbasından, hatta aşından qısıp maarif, ilim ve sanatqa masraf etse – keleceği parlaq olır!
Ancaq bizge öyle bir ilim, öyle bir sanat ve öyle bir maarif kerek ki, ticaretimizge yardımcı olsun ve zenginlikke zenginlik qatsın! İnkişaf etken ülkelerde bu sistem böyle qurılğan ve yürümekte!
Yaqında, bilmem kaçinci kere Devtel Saray ve Zıncırlı Medreseni ziyaret ettim. Ve şanlı ecdadımıznın muhteşem abideleri arasında, arqamda Mengli Giray Han Cennet mekan’ın dürbesi, önümde şanlı atamız İsmail Gaspıralının mezarı, turğanda yüreğime eki satır keldi. Ve men bugünkü qonuşmamı o satırlarnen bitirmek isterdim.
Arqamda Atam, kuçke kuç qatam,Yaşasın mert halqım, men boyle aytam!
Sağolun, var olun!
